Z kamerą u Mieszka I

Nurtujące świat nauki kwestie związane z początkami naszego państwa: od czasów przedchrześcijańskich do koronacji Bolesława Chrobrego w 1025 r.  są tematem filmów popularnonaukowych, których scenarzystą i reżyserem jest Zdzisław Cozac. W ramach muzealnego cyklu „Muzealne Wieczory Filmowe” obejrzeliśmy wspólnie z ich twórcą najnowszy film „Droga do królestwa”(2018) z serii Tajemnice początków Polski. Filmy te, wzorowane na paradokumentalnych produkcjach prezentowanych w National Georgraphic czy Discovery Historia, opowiadające historię Polski nowoczesnym językiem, z wykorzystaniem krótkich wypowiedzi znanych polskich naukowców i zaaranżowanych widowiskowych scen z udziałem grup rekonstrukcji historycznej, docierają do szerokiego grona widzów. Stanowią również filmową próbę odpowiedzi na pytania związane z początkami tworzenia Polski na mapie świata. Za oryginalną formę i wartość edukacyjną filmów reżyser zdobył laur Filmowego Ziemowita oraz 20 innych nagród na festiwalach w kraju i za granicą, jak również tytuł Popularyzator Nauki 2016 w konkursie serwisu Nauka w Polsce i MNiSW w kategorii Media.

Pan Zdzisław Cozac podczas realizacji filmów miał okazję poznać plejadę znakomitych polskich historyków i archeologów i towarzyszyć im z kamerą na wykopaliskach, uczestnicząc w wielu emocjonujących odkryciach.

„Droga do królestwa” prezentuje szlak podbojów ziem plemiennych w dorzeczach Odry i Wisły przez Mieszka I.  W 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości warto przyjrzeć się tym początkom, które trwały w świadomości pokoleń Polaków i dawały im siłę w latach zaborów. Film nie jest jednak okolicznościową laurką, a racjonalnym spojrzeniem na dokonania twórcy naszego państwa.

Film jest też próbą spojrzenia na dokonania Mieszka I w świetle najnowszych ustaleń naukowych. Wobec braku źródeł pisanych, reżyser oparł się na odkryciach archeologicznych, tropiąc ślady działalności Mieszka I w postaci pozostałości grodów. Typowa dla czasów pierwszych Piastów hakowa konstrukcja wałów i czas ich budowy – określany dokładnie dzięki dendrochronologii, pozwalają zweryfikować dotychczasowe teorie dotyczące dróg ekspansji piastowskiego księcia. „Okazuje się, że granice zdobyczy terytorialnych Mieszka I, tak chętnie rysowane na mapach w podręcznikach szkolnych nie mają pokrycia w rzeczywistości” – uważa pan Cozac.

Wiele kwestii dotyczących początków państwa polskiego jest nadal przedmiotem sporów naukowców. Różne punkty widzenia prezentują w filmie m.in. profesorowie Andrzej Buko, Wojciech Chudziak, Władysław Duczko, Krzysztof Jaworski, Sławomir Moździoch, Michał Parczewski, Jacek Poleski, Stanisław Rosik, Dariusz Sikorski, Przemysław Urbańczyk, Tomasz Ważny, Marcin Wołoszyn. Konsultantem naukowym filmu jest historyk – mediewista prof. Jerzy Strzelczyk.

Film powstał w koprodukcji z TVP Historia, dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Muzealny pokaz filmu „Droga do Królestwa” nawiązał również do nowego święta państwowego: Święta Chrztu Polski, ustanowionego uchwałą Sejmu RP na dzień 14 kwietnia- który ma być upamiętnieniem historycznego wydarzenia, jakim była decyzja Mieszka, co uznawane jest za początek Państwa Polskiego.