- Strona główna
- /
- Wydarzenia
- /
- Aktualności
- /
- płk pil. Władysław Gnyś- bohater z Sarnowa
płk pil. Władysław Gnyś- bohater z Sarnowa
Zapraszamy na uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej płk. pil. Władysławowi Gnysiowi – historycznemu zwycięzcy, który jako pierwszy zestrzelił niemieckie samoloty w czasie II wojny światowej 1 września 1939 roku.
uroczystość odbędzie się w Sarnowie, gmina Gniewoszów
15 maja 2022, niedziela, o godzinie 15.00
w programie:
14.45. zbiórka pocztów sztandarowych
15.00 Msza Święta w intencji płk. pil. Władysława Gnysia, w Kaplicy pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Sarnowie
przemarsz pod pomnik z tablicą pamiątkową
16.00 uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej płk. pil. Władysławowi Gnysiowi i złożenie kwiatów
przejście na boisko sportowe
17.00 przemówienia okolicznościowe
występy artystyczne uczniów z placówek oświatowych, występ Zespołu ‚Kłoczewiacy”, występ ppor. Eweliny Pisarskiej
13.00- 19.00 piknik historyczny na boisku sportowym w Sarnowie:
prezentacje edukacyjne, stoiska lokalnych stowarzyszeń, wojskowa grochówka
wydarzenie towarzyszące:
14 maja 2022 (sobota), g. 18.00
miejsce: Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, ul. Lotników Polskich 1
Pułkownik pilot Władysław Gnyś – bohater z Sarnowa
wieczór wspomnień z udziałem rodziny płk. pil. Władysława Gnysia , i mieszkańców Gminy Gniewoszów
partnerzy spotkania: Koło Gospodyń Wiejskich: w Borku „NASZ BOREK” i w Sarnowie „SARENKI”
wydarzenie jest częścią programu Europejskiej Nocy Muzeów – „Siła Muzeów”
WŁADYSŁAW GNYŚ
Urodzony 24 sierpnia 1910 r. w Sarnowie jako syn Jana i Marianny. W 1931 r. zgłosił się do wojska i dostał przydział do 4 Pułku Lotniczego w Toruniu. W 1932 roku ukończył kurs pomocnika mechanika i Szkołę Podoficerską. W 1933 r. ukończył kurs pilotażu, po czym dostał przydział do 42 Eskadry Liniowej 4 Pułku Lotniczego. W 1934 r. ukończył kurs wyższego pilotażu w Grudziądzu i od 2 października był pilotem 142 Eskadry Myśliwskiej 4 Pułku. W 1935 roku doszło do dwóch wypadków z udziałem Gnysia. Pierwszym była kolizja powietrzna z maszyną por. pil. Dyonizego Durki. Drugim był wypadek samolotem PZL P.7 podczas kołowania. W Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie ukończył kurs instruktorów pilotażu w 1936 roku. 1 października tego samego roku został przyjęty do Szkoły Podchorążych dla Podoficerów w Bydgoszczy. Dwa lata później został przeniesiony na III rok Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Równocześnie był tam instruktorem pilotażu podchorążych młodszego rocznika. 2 czerwca 1939 roku został przydzielony do 121 Eskadry Myśliwskiej 2 pułku Lotniczego w Krakowie. Został mianowany na stopień ppor. pil. W ramach XII promocji SPL.
1 września 1939 r. przed godziną 7, Gnyś wystartował z dowódcą 111/2 Dyonu Myśliwskiego, kpt. Medweckim, z lotniska polowego w Balicach. Startujące samoloty zostały zaskoczone przez nadlatujące po bombardowaniu Krakowa niemieckie bombowce Junkres Ju 87. Kapitan Medwecki został zestrzelony nad Morawicą zaś Gnyś uciekł Niemcom. Po uniku zaatakował ponownie i stoczył walkę powietrzną z niemieckimi bombowcami. Zestrzelił dwa samoloty typu Dornier Do 17. W ten sposób został pierwszym alianckim pilotem, który uzyskał zwycięstwo powietrzne w II WŚ. Swoje loty bojowe wykonywał do 18 września kiedy przekroczył granicę z Rumunią w Kutach. Drogą morską opuścił Rumunię i 19 listopada 1939 roku dopłynął do Marsylii.
W 1940 r. znalazł się w tzw. Grupie Montpellier. Po zakończeniu przeszkolenia został przydzielony do klucza por. Kazimierza Bursztyna, który włączono w skład Groupe de Chasse III/1. Podczas walki nad Belgią został zestrzelony jego dowódca Kazimierz Bursztyn, po którym Gnyś objął dowództwo klucza. W związku z kapitulacją Francji w czerwcu 1940 roku drogą przez Afrykę Północną, Casablankę i Gibraltar dotarł do Wielkiej Brytanii 14 lipca. 20 sierpnia został przydzielony do 302 Dywizjonu Myśliwskiego, ale 2 września przeniesiono go na szkolenie do 5 OTU (Operational Training Unit). 26 września wrócił do Dywizjonu 302 i wraz z nim walczył podczas Bitwy o Anglię. Dwa lata później 30 stycznia 1942 roku przeszedł do pracy w naziemnym stanowisku dowodzenia 302 Dywizjonu. W grudniu tego samego roku powrócił do latania w tym samy dywizjonie. Po tym 10 lutego 1943 roku został przeniesiony do 316 Dywizjonu Myśliwskiego w którym 15 marca objął dowodzenie eskadrą A. W miesiącach sierpień-październik 1943 r. latał w 309 dywizjonie Współpracy z Armią. Po październiku przydzielono go do dowództwa 18 Zgrupowania Myśliwskiego. Następnie był oficerem łącznikowym w dowództwie 84 grupy RAF (Royal Air Force).
26 sierpnia 1944 roku objął dowództwo 317 Dywizjonu Myśliwskiego. Kolejnego dnia podczas bombardowania wojsk niemieckich został zestrzelony i trafił do niewoli. Kilka dni później zbiegł z pomocą francuskich partyzantów, a po nadejściu wojsk alianckich trafił do szpitala w Swindon w Anglii. Po hospitalizacji w styczniu 1945 r. wstąpił do Wyższej Szkoły Lotniczej w Weston-super-Mare. Ukończył ją we wrześniu i trafił do Dowództwa Lotnictwa Myśliwskiego RAF. Został tam do rozwiązania Polskich Sił Powietrznych.
Po demobilizacji w 1948 roku wyemigrował do Kanady. Tam przez jakiś czas prowadził farmę, a później pracował w przemyśle. W 1965 r. odwiedził Polskę pierwszy raz od zakończenia wojny. Podczas kolejnej wizyty w Polsce w 1996 roku wziął udział w uroczystościach nadania swojego imienia szkole podstawowej w Żuradzie. Zmarł 28 lutego 2000 roku w Beamsville w Kanadzie.