100 lat polskiego lotnika Mieczysława Stachiewicza

Kawalerowi Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari (nr 8212), odznaczonemu trzykrotnie Krzyżem Walecznych i Polowym Znakiem Pilota (nr 1132), zaś za powojenną pracę Krzyżem Oficerskim i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Mieczysławowi Stachiewiczowi składamy serdeczne życzenia kolejnych stu lat w zdrowiu. 

Mieczysław Stachiewicz

Mieczysław Stachiewicz urodził się 21 maja 1917 r. w Warszawie (ojciec Julian – generał Wojska Polskiego, matka Maria Jadwiga z domu Sawicka). Jego chrzestnym był osobiście Marszałek Józef Piłsudski. Jego wujem był
gen. Wacław Stachiewicz Szef Sztabu Naczelnego wodza z Kampanii Wrześniowej. Po skończeniu szkoły powszechnej, w latach 1927-1931 uczęszczał do Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. W 1931 r. wstąpił do Korpusu Kadetów nr 1 we Lwowie. W 1937 r. uzyskał tam maturę, a następnie wcielony został do wojska. Od 21 września 1937 r. przechodził szkolenie unitarne dla podchorążych w 4 Pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie, a 3 stycznia 1938 r. przyjęty został do Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie. Został przeszkolony w pilotażu podstawowym (m.in. na PWS-26 i RWD-8) i SPRL ukończył 15 października 1938 r. jako plutonowy podchorąży rezerwy. Jeszcze w 1938 r. rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej i do lata 1939 r. zaliczył pierwszy rok.

22 sierpnia 1939 r. Stachiewicz został zmobilizowany i przydzielony do 4 pułku lotniczego w Toruniu. 27 sierpnia otrzymał rozkaz przeprowadzenia RWD-8 na wschód, do Słonima. Przed 1 września wrócił do Torunia i został wcielony do nowo powstałej eskadry zapasowej. 2 września ewakuował się w kierunku wschodnim kombinowanym transportem kolejowym i drogowym i 10 września dotarł do Warszawy. Po otrzymaniu nowych rozkazów przedostał się przez zaciskający się wokół stolicy pierścień wojsk niemieckich. 13 września, na południe od Brześnia napotkał personel 4 bazy lotniczej, z którym trzymał się aż do przekroczenia granicy z Rumunią 17 września, po wkroczeniu Sowietów.

W Rumunii w okresie od października do grudnia 1939 r. był internowany w obozie Calafat. Uciekł z niego i w lutym 1940 r. był już we Francji. Początkowo przebywał w Septfonds, potem w Centrum Wyszkolenia Lotnictwa w Lyon-Bron. Po kapitulacji Francji statkiem ewakuował się do Wielkiej Brytanii – przybył tam 28 czerwca 1940 r. Początkowo przebywał w Blackpool, dopiero 7 czerwca 1941 r. odkomenderowany został do 25 EFTS na kurs pilotażu. Od 22 lipca 1941 r. szkolenie kontynuował w 16 SFTS w Newton, a 1 listopada 1941 r. rozpoczął loty w 18 OTU w Bramcote. W jednostce tej przeszkolił się na Wellingtonach i dobrał załogę – w jej skład weszli por. naw. Roman Chmiel, sierż. rtg. Piotr Kosin oraz strzelcy por. Roman Lipczyński i sierż. Piotr Straub. W kwietniu 1942 r. załoga przydzielona została do 301 Dywizjonu Bombowego „Ziemi Pomorskiej”.

Pierwszy lot bojowy Stachiewicz odbył nocą z 5 na 6 maja 1942 r. nad Stuttgart jako drugi pilot. Z powodu niesprzyjającej pogody panującej nad Anglią po raz kolejny poleciał dopiero nocą z 30 na 31 maja nad Kolonię, także jako drugi pilot. Po raz pierwszy sam poprowadził swoją załogę w nocy z 3 na 4 czerwca nad Dieppe, potem latał parokrotnie nad Essen i Emden. Nad ranem 23 czerwca 1942 r. wystartował na poszukiwanie zaginionej załogi z 301 dywizjonu, ale zamiast niej odnalazł dinghy innego bombowca ze squadronu RAF. Kolejnymi jego celami były Brema, St. Nazaire i Wyspy Fryzyjskie. Nocą z 8 na 9 lipca startował na bombardowanie Wilhelmshaven, lecz w jego Wellingtonie awarii uległ jeden z silników, wobec czego zawrócił i próbował lądować na nieoświetlonym, pozorowanym lotnisku. Rozbił samolot, lecz nikt z załogi nie odniósł poważniejszych obrażeń. Do zakończenia pierwszej tury lotów bombardował bądź minował jeszcze Duisburg, Hamburg, Saarbrücken, Wyspy Fryzyjskie, Osnabrück, Frankfurt, Kilonię, St. Nazaire i Turyn. W międzyczasie, na początku sierpnia 1942 r. odbył BAT („ślepego” podejścia do lądowania), zaś nocą z 27 na 28 sierpnia 1942 r. po raz drugi już rozbił samolot na lotnisku podczas przymusowego lądowania. Miał przy tym wiele szczęścia, gdyż samolot był pełen bomb, zaś przy lądowaniu pękło podwozie i maszyna szurnęła kilkadziesiąt metrów na brzuchu.

20 listopada 1942 r. Stachiewicz zakończył turę lotów bojowych. Dwa dni później przeniesiony został do Blackpool. Decyzją władz wojskowych odsunięty od latania i urlopowany z wojska (z przyczyn politycznych) rozpoczął studia w Polskiej Szkole Architektury przy Liverpool University. 27 kwietnia 1945 r. uzyskał stałe zwolnienie z Polskich Sił Powietrznych (w stopniu porucznika i angielskim Flying Officer), zaś w 1946 r. uzyskał dyplom inżyniera architekta.  Rozpoczął pracę jako architekt, praktykę prowadził aż do przejścia na emeryturę w 1982 r.

W okresie powojennym Stachiewicz działał społecznie – należał do Związku Lwowskich Kadetów Marszałka Józefa Piłsudskiego (w 1983 r. jako członek zarządu, w latach 1983-1984 jako wiceprezes), w 1984 r. prezesował Instytutowi Józefa Piłsudskiego w Londynie. Był także członkiem Skarbu Narodowego i Zarządu Powierników Polskiej Fundacji Kulturalnej (w latach 1988-1998 jego Honorowym Sekretarzem). Wiele lat po wojnie spisał także swe wspomnienia, które w 2003 r. ukazały się w Polsce w postaci książki.

Biografia za: Wojciech Zmyślony – www.polishairforce.pl

Fotografie ze zbiorów Mieczysława Stachiewicza dostępne w domenie publicznej