PZL I-22 Iryda, nr. boczny 04

Sygn. MSP/S/9, nr seryjny 1ANP 01-04

Eksponat przekazany przez 41. Bazę Lotnictwa Szkolnego w Dęblinie.

Producent: Polska (PZL Mielec)

Rok produkcji:1986

Lata eksploatacji w Polsce: 1986-1995.

Załoga:                 2 (instruktor + uczeń)

Napęd:             2 x silnik odrzutowy  SO-3 W 22 (PZL K-5)

Ciąg silnika:    2 x 10,8 kN

Wymiary:

Rozpiętość                      9,60 m

Długość                         13,22 m

Wysokość                        4,30 m

Powierzchnia nośna      19,92 m²

Własna                          4700 kg

Startowa                        6200 kg

Maksymalna startowa z podwieszeniami 7500 kg

Prędkość maks.                         940 km/h (na pułapie 5000 m)

Prędkość przelotowa                 500 km/h

Prędkość minimalna                  246 km/h

Prędkość wznoszenia                40,6 m/s

Pułap                                          13700 m

Zasięg                                        1820 km

Polski dwumiejscowy, dwusilnikowy, samolot odrzutowy, grzbietopłat szkolno-bojowy. Prezentowany obiekt był jednym z  pierwszych prototypów projektu W-300 (I-22). Ukończony został w 1986 roku i początkowo służył do testów naziemnych, podczas których, jak się okazuje stracił oryginalne skrzydła – uległy uszkodzeniu podczas prób ciśnieniowych zbiorników paliwa. Kiedy był gotowy do lotu został 18 maja 1989 roku zarejestrowany zgodnie z nowymi przepisami w kategorii próbny. Uzyskał rejestrację cywilną SP-PWC i z takimi znakami rozpoznawczymi go znamy.

Na przełomie roku 2024/25 samolot przeszedł gruntowną renowację, podczas której odtworzyliśmy pierwotne, zachowane w dokumentach i w pierwszej warstwie lakieru, projektowane malowanie w wariancie „B” znane z prototypu 02, które samolot utracił na rzecz rejestracji cywilnej, a nie odzyskał po wyrejestrowaniu.

Serdecznie dziękujemy głównemu wykonawcy prac renowacyjnych – Mieleckim Zakładom Lotniczym sp. z o. o.  z Prezesem Romanem Ignasiakiem na czele, firmie CleanMax Autodetailing – za zabezpieczenie samolotu specjalną ceramiczną powłoką ochronną oraz niezawodnym przyjaciołom naszego Muzeum – 4 Pułkowi Saperów za transport samolotu do Mielca i z powrotem.

Prace nad nowym samolotem szkolno-bojowym rozpoczęły się w 1976 roku. Oblot prototypu został wykonany 3/5 marca 1985 roku przez głównego pilota doświadczalnego mieleckich zakładów inż. Ludwika Natkańca. 30 stycznia 1987 roku podczas prób flatterowych miała miejsce katastrofa prototypu 02, po której wprowadzono szereg zmian konstrukcyjnych. Szósty prototyp samolotu stał się wzorcem dla wersji seryjnych. W latach 1992-1996 do służby trafiło 8 Iryd. Służyły w 58. Lotniczym Pułku Szkolnym w Dęblinie. W styczniu 1996 roku miała miejsce druga katastrofa samolotu. W 2007 roku ostatecznie zakończył się program I-22. W trakcie realizacji programu powstał szereg wersji Irydy, z różnymi silnikami, wersjami wyposażenia oraz różnicami w konstrukcji płatowca.  Projekt I-22 Iryda był największym po II Wojnie Światowej programem budowy polskiego samolotu odrzutowego, który ostatecznie jednak nie został sfinalizowany. Samolotem oprócz Sił Powietrznych RP były zainteresowane także Indyjskie Siły Powietrzne, które zakupione wcześniej w Polsce Iskry chciały wymienić właśnie na samoloty I-22. Indie jeszcze w 2002 roku były zainteresowane pozyskaniem technologii produkcji Irydy.

Jedno dwulufowe działko GSz-23Ł kal. 23 mm (200 szt. amunicji w wersji bojowej lub 70 z -zasobnikiem przechwytującym łuski), 4 belki podskrzydłowe umożliwiające podwieszanie bomb o wagomiarze 50-100kg w tym na belkach wielozamkowych MBD2-67U, wyrzutni rakiet niekierowanych (UB – 32, UB – 16, Mars-2, Mars-4) oraz rakiet kierowanych klasy powietrze – powietrze R – 35 i R – 60M. Najbardziej zaawansowane wersje Irydy M-96 były samolotami wysokomanewrowymi z awioniką Sextant, w którym zakładano możliwość użycia przeciwokrętowych pocisków rakietowych RBS-15F, oraz rakiet powietrze-powietrze AIM-9 Sidewinder lub R-60 MK. Zamierzenia te ze względu na zakończenie programu nigdy nie weszły w życie a pociski rakietowe RBS-15 F pojawiły się jedynie na modelu pokazowym.