Żwirki i Wigury Start Do Wieczności

W Cierlicku, leżącym w granicach Republiki Czeskiej, na „Żwirkowisku”, czyli miejscu tragicznej śmierci Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury odbyło się zwieńczenie obchodów 90-lecia wielkiego zwycięstwa obu bohaterów w „Challenge ’32” (fr. Challenge International d’Avions de Tourisme).

Współorganizowane przez nasze muzeum uroczystości poprzedziło „Młode Żwirkowisko” – wydarzenie prowadzone przez cierlicki oddział Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego. Polska młodzież z Zaolzia, poprzez zabawę oraz integrację z uczniami Ogólnokształcącego Liceum Lotniczego z Dęblina, uczyła się historii sprzed 90 lat. Moderatorami spotkania byli podchorążowie ze słynnej „Szkoły Orląt”.

Spotkanie zakończył elektryzujący występ zespołu „PEJOTA” z Klubu Uczelnianego LAW.

11 września na „Żwirkowisku” miał miejsce kulminacyjny moment obchodów – uroczysty apel pamięci, który uświetnili honorowi goście, pośród nich rodzina Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury. Wiceprezesa Rady Ministrów – Ministra Obrony Narodowej reprezentował Dyrektor Departamentu Edukacji, Kultury i Dziedzictwa dr hab. Paweł Hut. W uroczystości wzięła również udział Konsul Generalna RP w Ostrawie Izabella Wołłejko-Chwastowicz oraz polski Attache Wojskowy w Republice Czeskiej płk Adam Krzyżanowski.

W Domu Polskim w Cierlicku z-ca dyrektora Muzeum Sił Powietrznych Jakub Mitek wraz z Janem Przywarą, kustoszem pamięci „Żwirkowiska” otworzyli wystawę, pt. „Żwirki i Wigury Start Do Wieczności”, przygotowaną przez Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, Fundację Historyczną Lotnictwa Polskiego, PZKO o/Cierlicko, Muzeum Śląska Cieszyńskiego i Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej. Podczas wernisażu wspominani byli F. Żwirko i S. Wigura oraz, parafrazując słowa wiersza Henryka Jasiczka pt. „Zamiast epitafium”, „Ogrodnicy Pamięci plewiący chwasty zapomnienia” – Józef Stebel, Tadeusz Smugała oraz obecnie pełniący tę zaszczytną funkcję Jan i Józef Przywarowie.

W 1932 roku, w trzeciej edycji odbywających się w Berlinie Międzynarodowych Zawodów Samolotów Turystycznych, Żwirko i Wigura uzyskali pierwsze miejsce i stali się bohaterami podziwianymi przez wszystkich Polaków i nie tylko. Zwycięstwo to odczytywano nie tylko w kategoriach sportowego triumfu, ale również jako sukces polskiej myśli technicznej – RWD-6 nie ustępował technicznie samolotom renomowanych europejskich firm lotniczych. Według międzynarodowej komisji technicznej zasługiwał na najwyższą liczbę punktów. Zwycięska załoga po powrocie z zawodów zaczęła otrzymywać zaproszenia do wzięcia udziału w rozmaitych wydarzeniach. Jedną z takich imprez był mityng lotniczy w Pradze. Załoga wystartowała z Warszawy w niedzielę, 11 września 1932 roku. W okolicach Cieszyna zaskoczyła ich nawałnica, która spowodowała uszkodzenia samolotu, a następnie upadek ich samolotu i tragiczną śmierć w Cierlicku Dolnym w Czechosłowacji.

Te oraz inne epizody biografii bohaterów ukazuje wystawa, którą można oglądać w Domu Polskim w Cierlicku, a wkrótce w Konsulacie Generalnym RP w Ostrawie.

Fot. Jacek Zagożdżon