"Żołnierze Podziemia - Epopeja Dęblińska", spotkanie autorskie z Tadeuszem Opieką

Za nami pełne emocji popołudnie, wypełnione wspomnieniami i historią ludzi oraz miejsc w Dęblinie, o których wiemy tylko z opowiadań i przykurzonych fotografii. Historia rozwoju miasta, barwne życie Ireny – obecnie centrum Dęblina i burzliwe losy dęblińskich bohaterów walki o niepodległość. To wszystko było dzisiaj naszym udziałem, dzięki spotkaniu jakie we współpracy z Tadeuszem Opieką, Urzędem Miasta Dęblin, Towarzystwem Przyjaciół Dęblina oraz rodziną autora zorganizowaliśmy w naszym Muzeum, celebrując 80 rocznicę powstania Armii Krajowej.

Spotkanie moderowali p. Jakub Mitek – zastępca dyrektora Muzeum Sił Powietrznych oraz znany aktor, prof. Stanisław Górka, przyjaciel Tadeusza Opieki. Czytając fragmenty książki, przywołując własne wspomnienia i fakty z historii osób opisanych w publikacji, Panowie stworzyli interesującą impresję, zachęcającą do lektury. Laudację o książce i autorze wygłosił dr Janusz Zajdzik.

W klimat realiów opisanych w „Epopei…” wprowadziły nas występy chóru dziecięcego „Żołnierze Września 1939 Garnizonu Dęblin”. Młodzież wykonała partyzanckie pieśni, jak również pokaz musztry paradnej, który zamknął spotkanie.

Oratorski i aktorski występ prof. Stanisława Górki, który zaprezentował wzruszającą interpretację utworów Mariana Hemara był kulminacją spotkania.

O tym jak ważną w historii Dęblina pozycją jest „Epopeja Dęblińska” świadczy fakt, że spotkanie cieszyło się ogromnym zainteresowaniem. Aula muzeum dosłownie „pękała w szwach”. Dziękujemy autorowi, gratulujemy sukcesu wydawniczego, a Państwa namawiamy do lektury!

Oddziały Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej w Dęblinie były bardzo aktywnymi organizacjami w puławskim Obwodzie AK. Razem z okolicznymi placówkami dęblińska konspiracja liczyła ponad 600 członków AK. Stanowiło to około 10% osób mieszkających w Dęblinie i okolicach!

Praca nad publikacją trwała przez dziewięć lat – od 2001 do 2010 roku. Autor zbierał i opracowywał w tym czasie materiały archiwalne dotyczące wydarzeń i losów żołnierzy AK z terenu Dęblina i okolic, zgromadzone w Instytucie Pamięci Narodowej.

Praca obejmowała kopiowanie tysięcy stron akt ze śledztw i opracowań sporządzanych przez funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Garwolinie. Udało się skompletować ponad 100 teczek personalnych aresztowanych i więzionych żołnierzy AK.

Książka należy do literatury faktu, okraszana jest  559-cioma dokumentalnymi zdjęciami, co jest dodatkowym walorem. Nazwiska, daty i opisy wydarzeń są oparte na dokumentach z archiwów IPN.

Publikacja ukazała się w oparciu o wymuszone zeznania maltretowanych przez UB-eków więzionych żołnierzy AK oraz na podstawie sporządzanych przez resort bezpieczeństwa publicznego list i zestawień członków niepodległościowego podziemia. Autor ustalił nazwiska 544 członków AK – mieszkańców Ireny i okolicznych placówek, takich jak Masów, Rycice, Bobrowniki, Mierzwiączka, Michalinów, Młynki i Zdżary.

Książka składa się z dwóch tomów liczących po 400 stron.

Zaczyna się krótką historią Dęblina zapisaną na starych fotografiach. Możemy dowiedzieć się wiele o pałacu magnackiego Mniszchów, budowie twierdzy, wizytacji wojskowej cara Mikołaja III w 1914 roku, pobycie Marszałka Józefa Piłsudskiego w Irenie w sierpniu 1920 r., przed słynnym manewrem znad Wieprza, czy wizycie Prezydenta RP Ignacego Mościckiego w Dęblinie.

Następnie autor przenosi czytelnika w okres dwudziestolecia międzywojennego, gdzie zamieszcza opis życia w osadzie gminnej Irena.

Następnie autor opisuje wkroczenie wojsk niemieckich oraz wojenny terror – zagładę Żydów ireńskich, opis bestialstwa hitlerowców i mordowanie 80 tys. jeńców sowieckich w obozie zagłady w Twierdzy Śmierci. To kolejne rozdziały tomu I.

Powstawanie struktur konspiracyjnych Związku Walki Zbrojnej przekształconego w 1942 r. w Armię Krajową, Dębliniacy walczący w oddziałach partyzanckich „Orlika”, „Hektora”, „Zagona” i „Argila”, opisy akcji sabotażowych i największych akcji bojowych „Zagona”, w których dominujący udział mieli Dębliniacy, wreszcie ostatnie dni okupacji i wyzwolenie Dęblina stanowią trzon publikacji.

Tom III, to Dębliński PANTEON AK. Tadeusz Opieka prezentuje 53 obszerne biografie najważniejszych żołnierzy oddziałów partyzanckich, najwybitniejszych dowódców i organizatorów podziemia niepodległościowego.

W drugiej części przedstawione są alfabetycznie od A do Z – 544 sylwetki członków ZWZ, AK i WiN, mieszkańców Dęblina działających w konspiracji w latach 1939-1946.

Wydawnictwo dostępne jest w sklepie Muzeum Sił Powietrznych oraz bezpośrednio u autora. Zapraszamy do lektury.