Wieczorne spotkanie z historią polskiego lotnictwa

Franciszek Żwirko, Stanisław Wigura i Władysław Gnyś – te trzy postacie, które zapisały się w historii polskiego lotnictwa, towarzyszyły wieczornym spotkaniom z zabytkami podczas Europejskiej Nocy Muzeów w Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, 14 maja 2022 roku.

Wydarzenie odbywało się w ramach Międzynarodowego Dnia Muzeów ICOM, któremu w tym roku patronowało hasło: The Power of Museums – Siła muzeów –  ideą tego dnia było pokazanie muzeum jako miejsca posiadającego siłę do zmiany świata wokół nas, odkrywania, uczącego historii i otwierającego nasze umysły na nowe idee oraz na budowanie lepszej przyszłości.

Siłą muzeów są nie tylko zbiory ale i publiczność, która posiada świadomość funkcjonowania placówki muzealnej w swoim otoczeniu. Również w tym roku mogliśmy liczyć na duże zainteresowanie programem Nocy Muzeów, oraz na spotkanie z widzami, stęsknionymi bezpośredniego kontaktu z historią polskiego lotnictwa wojskowego.

Naszych gości powitał dyrektor muzeum –  Paweł Pawłowski, którego przemówienie uświetnił występ Orkiestry wojskowej z Dęblina pod kierownictwem kapelmistrza st. chor. sztab Krzysztofa Portki.

W programie muzealnej nocy zaproponowaliśmy naszym widzom uroczysty wernisaż poświęcony najsłynniejszym polskim lotnikom- Franciszkowi Żwirce i Stanisławowi Wigurze pt „Żwirki i Wigury start do wieczności”. Wystawa nawiązuje do 90. rocznicy wielkiego zwycięstwa Franciszka Żwirko i Stanisława Wigury w Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych w 1932 roku, znanych w Polsce pod francuską nazwą Challenge. Wystawa została przygotowana we współpracy z Narodowym Muzeum Techniki w Warszawie, Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie, Fundacją Historyczną Lotnictwa Polskiego, Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie oraz Domem Polskim Żwirki i Wigury w Cierlicku. Na wystawie zaprezentowane są fotografie, dokumenty oraz pamiątki po zwycięskich lotnikach zachowane w zbiorach muzealnych. Szczególne i symboliczne miejsce tworzy muzealna „Brama pamięci” złożona z oryginalnych desek z miejsca katastrofy lotników z 1932 roku w Cierlicku Górnym, na których widnieje napis Żwirki i Wigury start do wieczności.

Prezentacja trzeciego bohatera naszego wieczoru – płk. pil. Władysława Gnysia– miała miejsce podczas specjalnego wieczoru wspomnień z udziałem rodziny i mieszkańców Gminy Gniewoszów. Władysław Gnyś, urodzony w 1920 roku w miejscowości Sarnowo, to pierwszy polski pilot, który jako pierwszy zestrzelił niemieckie samoloty Dornier Do17 w czasie II wojny światowej. 1 września 1939 roku, pilotując samolot PZL.P.11.c nad miejscowością Żurada k. Olkusza zestrzelił w walce powietrznej niemieckie samoloty. Podczas wieczoru obecni byli jego dwaj synowie- Stefan i Ashly, którzy podpisywali swoją książkę poświęconą ojcu pt. „Pierwsze Zwycięstwa” (Wydawnictwo Replika, 2021). Spotkaniu towarzyszyła prezentacja filmu dokumentalnego oraz wystawa okolicznościowa. Partnerem spotkania była Gmina Gniewoszów, Koło Gospodyń Wiejskich w Borku „Nasz Borek” i „Sarenki” w Sarnowie.

Noc Muzeów to także okazja do obejrzenia zabytków w innym świetle. Zaprezentowaliśmy nietypowy historyczny obiekt- ciągnik Lanz Bulldog z kolekcji Dariusza i Andrzeja Kalinowskich. Z pewnością widowiskowy był pokaz APM-90M, nawigacyjnego reflektora lotniskowego. Zainstalowany na podwoziu  ZiŁ-130 zestaw reflektora obsługiwali żołnierze Kompanii Ubezpieczenia Lotniska dęblińskiej 41 Bazy Lotnictwa Szkolnego.

Kulminacyjnym puntem Nocy Muzeów był specjalny koncert „Dziwny jest ten świat”, który prowadził Andrzej Królikowski, animator kultury, ambasador Muzeum Sił Powietrznych oraz kierownik artystyczny zespołu Dywizjon.

Na scenie w hangarze wystąpili: Zespół „Dywizjon” z Ogólnokształcącego, Liceum Lotniczego w Dęblinie, Weronika Kubiś z Domu Chemika w Puławach, zespoły „Szarotki” i „Harnasie” z 5. Batalionu Strzelców Podhalańskich, Studio piosenki aktorskiej i poezji śpiewanej Miejskiego Domu Kultury w Dęblinie, Łukasz Leń z projektem „Emocean Drive”, zespół „ISTNA”, zespół „WILAW” z Lotniczej Akademii  Wojskowej, soliści zespołu „Dywizjon”: Daria Marek, Ania Spudowska, Emilka Kozłowska, Kamil Niemkowicz, Olaf Kąkol oraz gościnnie Dominika Saran. Na finał  Nocy Muzeów zaprezentowały się zespoły „Dywizjon”, „Szarotki” i „Harnasie”.

Podczas Europejskiej Nocy Muzeów nasi widzowie mieli możliwość obejrzenia: wystawę stałą „Historia polskiego lotnictwa wojskowego”, wystawy czasowe: „Archeologia lotnicza. Archeologia lotnictwa”  i „Skrzydlata Husaria”, oraz 3 statki powietrzne:  pasażerski samolot Jak-40, największy i jedyny w Polsce śmigłowiec Mi-6A oraz udostępniony w tym roku samolot An-26.

Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie pragnie serdecznie podziękować wszystkim partnerom wydarzenia, a w szczególności Lubelskiemu Oddziałowi Agencji Mienia Wojskowego, Klubowi Dowództwa Generalnego RSZ z Warszawy, Dowódcy i żołnierzom z 41. Bazy Lotnictwa Szkolnego w Dęblinie, 32 Drużynie Harcerskiej ZHP, Wójtowi oraz Samorządowi Gminy Gniewoszów, Kołom Gospodyń Wiejskich: w Borku „Nasz Borek” i „Sarenki” w Sarnowie, Andrzejowi Królikowskiemu za przygotowanie programu i prowadzenie koncertu oraz wszystkim wykonawcom.

tekst i zdjęcia Malwina Markiewicz