Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie

Uzupełnianie luk w historiografii - spotkanie z prof. Andrzejem Olejko

Data dodania: 22 października 2025
UZUPEŁNIANIE LUK W HISTORIOGRAFII ✈️📖

 

W Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie gościliśmy prof. Andrzeja Olejko i promocję jego książki pod tytułem „Kurs bojowy Biała, Niemen, Berezyna. Działania lotnictwa polskiego kwiecień 1919 – marzec 1920 na Froncie Litewsko-Białoruskim”. Publikacja jest owocem dziesięcioletniej pracy badawczej oraz trzech lat pisania. Podczas spotkania mieliśmy namiastkę tego, co można wyczytać w tej interesującej publikacji. Spotkanie poprowadził Jakub Mitek, zastępca dyrektora Muzeum.

 

Profesor w barwnej narracji opowiedział m.in. o bombardowaniach przez polską I Grupę Lotniczą celów strategicznych w Mińsku Litewskim (obecnie białoruskim), a także o takich niuansach początków polskiego lotnictwa, jak fakt używania przez żołnierzy z różnych regionów Polski języków niemieckiego, czy rosyjskiego w codziennej służbie. Dowiedzieliśmy się także między innymi o pierwszych komunistycznych mordach na lotnikach w służbie Polsce, które miały miejsce w Smoleńsku. Poznaliśmy kulisy kampanii lotniczej, która z różnych względów nie była do tej pory dostatecznie poznana i opisana.

To publikacja w znacznej części wypełniająca lukę w polskim piśmiennictwie historyczno-wojskowym. Jej atutem jest bogata warstwa ikonograficzna – rysunki sylwetek samolotów wykonane przez Wojciecha Sankowskiego, fotografie pozyskane m.in. z Centralnego Archiwum Wojskowego, a także unikalne, niepublikowane wcześniej zdjęcia z prywatnego albumu I Grupy Lotniczej z 1919 r.

 

Autor książki, prof. dr hab. Andrzej Artur Olejko zaprezentował także coś, czego ze względu na polityczne podziały i totalitarne rządy na wschodzie nie sposób nam dzisiaj doświadczyć – to czar dawnych Kresów, które opisywał w swoich „Wspomnieniach wojennych lotnika” Wiktor Willmann: „Stale latając nad borami, lasami, puszczami i jeziorami tej niepowtarzalnie urokliwej ziemi naszej, przypominały mi się piękne słowa naszego wieszcza: „Litwo, ojczyzno moja! – ty jesteś jak zdrowie (…)” – wywołując w mej duszy rzewny nastrój. Lecz twarda rzeczywistość często zmuszała do duszenia w sobie tych pokojowych myśli i tkliwości, przypominając o konieczności walki.”

 

Zachęcamy do zgłębienia tego mało znanego „epizodu” z początków odbudowy i obrony przez bolszewikami niepodległej Polski i jej lotnictwa wojskowego. Polecamy zatem lekturę „Kursu bojowego (…)” autorstwa profesora Andrzeja Olejki.