- Strona główna
- /
- Aktualności
- /
- Ofiarom Zbrodni Katyńskiej i katastrofy samolotu Tu-154M pod Smoleńskiem
Ofiarom Zbrodni Katyńskiej i katastrofy samolotu Tu-154M pod Smoleńskiem
10 kwietnia 2020 r. o godzinie 8.41 w imieniu ministra obrony narodowej, oddaliśmy hołd ofiarom katastrofy samolotu Tu-154M pod Smoleńskiem.
Dyrektor Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie Paweł Pawłowski złożył wiązankę kwiatów przy tablicy upamiętniającej lotników, którzy zginęli 10 lat temu w katastrofie rządowego samolotu z delegacją na uroczyste obchody 70 rocznicy Zbrodni Katyńskiej. Zginęło 96 osób, w tym Prezydent Lech Kaczyński wraz z małżonką Marią Kaczyńską, ostatni prezydent RP na uchodźctwie Ryszard Kaczorowski, dowódcy Sił Zbrojnych, przedstawiciele Sejmu i Senatu, instytucji państwowych i organizacji społecznych, duchowni.
Załogę samolotu z 36 Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego stanowili: dowódca załogi- mjr. pil. Arkadiusz Protasiuk, drugi pilot- ppłk pil. Robert Grzywna, nawigator- kpt. pil. Artur Ziętek, inżynier pokładowy- ppor. Andrzej Michalak, stewardesy: Natalia Januszko, Justyna Moniuszko, Barbara Maciejczyk.
Tablica memoratywna została przygotowana specjalnie na obchody 10. rocznicy Katastrofy Smoleńskiej i 80. rocznicy Zbrodni Katyńskiej. Granitowa płyta „still grey” inkrustowana jest białą marmurową czcionką oraz emblematami symbolicznymi ( orzeł Lotnictwa Wojskowego oraz odznaka pilota „gapa”) wykonanymi w brązie spiżowym.
Wraz z realistycznym rzeźbiarskim popiersiem generała pilota Andrzeja Błasika i tablicą poświęconą generałowi – inicjatorowi powstania Muzeum w Dęblinie, tworzy „Bramę Pamięci”- miejsca dedykowanego osobom i wydarzeniom ważnym dla historii polskiego lotnictwa.
Projekt upamiętnienia powstał z inicjatywy Muzeum Sił Powietrznych, jego koncepcja była konsultowana z wdową po generale- panią Ewą Błasik. Autorem projektu oraz jego realizacji jest artysta rzeźbiarz- prof. Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, dr hab. Tomasz Sobisz.
Symboliczne złożenie kwiatów przy „Bramie Pamięci” było naszym hołdem i oddaniem pamięci ofiarom, w trudnym czasie panującej epidemii. Tego dnia, w całym kraju, na grobach ofiar katastrofy i przed tablicami (obeliskami) złożone zostały wiązanki od ministra obrony narodowej.
Hołd ofiarom katastrofy złożyli także: dowódca Garnizonu Dęblin i 4. Skrzydła Lotnictwa Szkolnego- gen. bryg. pil. Wojciech Pikuła, Rektor-Komendant Lotniczej Akademii Wojskowej- gen. bryg. pil. dr Piotr Krawczyk oraz dowódca 1 Batalionu Drogowo-Mostowego- ppłk Jacek Zaniewski.
Uroczyste odsłonięcie tablicy nastąpi w innym terminie.
zdjęcia: Malwina Markiewicz, Marta Serafin
Katastrofa smoleńska – katastrofa lotnicza polskiego samolotu wojskowego, do której doszło pod Smoleńskiem (Federacja Rosyjska) 10 kwietnia 2010 roku. Zginęło w niej dziewięćdziesiąt sześć osób, czyli wszystkie obecne na pokładzie. Byli wśród nich: prezydent Rzeczpospolitej Lech Kaczyński z małżonką, Marią Kaczyńską, ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, wicemarszałkowie Sejmu i Senatu, grupa parlamentarzystów, dowódcy wszystkich rodzajów Sił Zbrojnych RP, pracownicy Kancelarii Prezydenta, szefowie instytucji państwowych, duchowni, przedstawiciele ministerstw, organizacji kombatanckich i społecznych oraz osoby towarzyszące, stanowiący delegację polską na uroczystości związane z obchodami 70. rocznicy zbrodni katyńskiej, a także załoga samolotu.
Ofiarom Zbrodni Katyńskiej
Muzeum Sił Powietrznych przygotowało ekspozycję fotografii, dokumentów i pamiątek związanych z ofiarami Zbrodni Katyńskiej, pochodzących z regionu Dęblina: por. rez. Piotra Malinowskiego (oficera rez.56pp), Stanisława Piesiewicza (kolejarza), por. rez. Jerzego Łaszcza (oficer rez. 11 daplot), por. sł. St. Henryka Marczaka (oficera zaw. 11 daplot), por. rez. Zygmunta Marcinka (pracownika kontraktowego CWL nr 1), st. post. PP Antoniego Wojewody (Posterunek Policji w Irenie), przod.PP Władysława Duni (kmdt Posterunku w Irenie), por. rez. Zygmunta Sochackiego (pracownik cyw. WIPegaz.), por. rez. Kazimierza Kurka (oficer rez. 11pp”Wilków”).
Dopełniają ją zdjęcia związane z Janiną Lewandowską (córka generała Dowbor-Muśnickiego, lotniczka z 3 Pułku Lotniczego) – jedyną kobietą wśród polskich jeńców zamordowaną w Katyniu, udostępnione przez Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego w Lusowie.
Prezentujemy także wybrane publikacje, które dotyczą tematyki katyńskiej.
Klamrę dziejów stanowią zdjęcia i pamiątki związane z ówczesnym dowódcą Sił Powietrznych gen. pil. Andrzejem Błasikiem oraz załogą samolotu Tu-154M. Wśród nich są udostępnione przez panią Magdę Ziętek pamiątki po jej ś. p. mężu kpt. pil. Arturze Ziętek.
Okolicznościowa wystawa została przygotowana w wersji wirtualnej.
Zbrodnia Katyńska to symboliczne określenie mordu popełnionego wiosną 1940 r. przez funkcjonariuszy sowieckiego NKWD na Polakach, więzionych w obozach specjalnych w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz w więzieniach na obszarze tzw. Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi (Kresy Wschodnie II RP, które po agresji 17 września 1939 r. zostały włączone do ZSRS).
„Ze Smoleńska donoszą, że miejscowa ludność wskazała władzom niemieckim miejsce tajnych egzekucji masowych, wykonywanych przez bolszewików, i gdzie GPU wymordowało 10 000 polskich oficerów…” donosiło 13 kwietnia 1943 r. radio Berlin.
W bezimiennych grobach życie straciło blisko 22 tysiące polskich obywateli – oficerów wojska polskiego, służb mundurowych, przedstawicieli inteligencji i duchowieństwa. Wśród ofiar mordu znaleźli się również polscy lotnicy, których los rzucił na wschód w śmiertelne objęcia Związku Sowieckiego. Skala represji i zbiorowy profil ofiar, motywy podjęcia decyzji i sposób jej przeprowadzenia – kwalifikują ją do uznania za zbrodnię ludobójstwa, której 80. rocznicę obchodzimy w tym roku. Pod koniec walk wrześniowych, kiedy jasne stało się, że zwycięstwo ani przedłużanie obrony nie jest możliwe, polscy lotnicy zgodnie z rozkazami dowództwa podjęli ewakuację w celu prowadzenia dalszej walki na Zachodzie. W obliczu sowieckiego ataku, który nastąpił 17 września 1939 r. ewakuacja ta okazała się szczególnie utrudniona. Podpisany 23 sierpnia 1939 r. w Moskwie pakt z Trzecią Rzeszą – znany jako pakt Ribbentrop-Mołotow – otworzył Stalinowi drogę do wzięcia do niewoli tysięcy polskich żołnierzy, w tym lotników, których osadzono w trzech głównych obozach: Katyniu, Charkowie i Miednoje. W dniu 2 marca 1940 r. szef NKWD Ławrientij Beria przesłał do Józefa Stalina tajną notatkę nr 794/B, w której zasugerował wymordowanie polskich jeńców. Józef Stalin wspólnie z innymi członkami Politbiura podjął decyzję o fizycznej likwidacji wziętych do niewoli żołnierzy zatwierdzając notatkę własnoręcznym podpisem. W konsekwencji 22 marca 1940 roku Beria wydał tajny rozkaz nr 00350 który 3 kwietnia 1940 r. zapoczątkował eksterminację. Wśród prawie 22 tysięcy ofiar mordu znaleźli się także lotnicy. Uznany badacz historii lotnictwa Jerzy Pawlak podaje, że wśród zamordowanych było 268 oficerów, podchorążych i podoficerów lotnictwa Wojska Polskiego. Do tych ofiar należy jeszcze dołączyć 64 nazwiska lotników, którzy zginęli lub zmarli w obozach pracy przymusowej i innych miejscach kaźni. Spośród szeregu przedstawicieli korpusu lotnictwa zamordowanych przez Sowietów w 1940 roku trudno jest wybrać osoby ważniejsze, czy mniej ważne. Mord dokonany na polskich żołnierzach, przedstawicielach elit i inteligencji miał swoje poważne następstwa, których doświadczamy do dzisiaj.
fragment artykułu: M. Arbuz „w cieniu katyńskiego lasu [w:] Pod Dobrymi Skrzydłami nr 8.2020