Na harcerskich skrzydłach

Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, Chorągiew Lubelska ZHP im. Lotników Polskich oraz Hufiec ZHP Ryki im. Bohaterskich Lotników Dęblińskiej Szkoły Orląt byli organizatorami trzydniowego spotkanie z historią polskiego harcerstwa lotniczego, pn. „Na harcerskich skrzydłach”, którego zwieńczeniem była uroczystość wręczenia sztandaru Chorągwi Lubelskiej ZHP im. Lotników Polskich.

Otwierającą była konferencja popularno – naukowa w Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, której tematem wiodącym była ponad 100 letnia historia Związku Harcerstwa Polskiego, działalność w harcerstwie lotniczym późniejszych inżynierów, konstruktorów i lotników. Poruszona została problematyka odtworzenia struktur  instruktorskich, powrotu do dobrych praktyk wypracowanych w działalności drużyn harcerskich i klubów lotniczych, analiza przystosowania ich do nowego systemu harcerskiego i metodyki, zaangażowania młodzieży w działalność lotniczą, a także możliwości formalne prowadzenia drużyn specjalnościowych.

Pośród prelegentów znaleźli się przedstawiciele środowisk harcerskich wszelkich specjalności lotniczych oraz fachowcy z zakresu prawa lotniczego, bezpieczeństwa lotów i modelarstwa.

– hm. Stanisław Dąbrowski, Szef Zespołu Historycznego Chorągwi Lubelskiej, autor wielu książek, opracowań i artykułów na temat historii harcerstwa na Lubelszczyźnie

– płk. rez. hm Mirosław Borowski, Historyk i kolekcjoner, współautor wystawy „Na harcerskich skrzydłach”

– płk rez. pilot dr Edmund Klich, specjalista bezpieczeństwa lotów, członek Dęblińskiego Oddziału Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP

– Ryszard Jaxa Małachowski – wiceprezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego ds. technicznych, harcerz drużyny lotniczej, wykładowca akademicki, teoretyk i praktyk lotniczy

– płk dr hab. Adam Wetoszka, wykładowca Lotniczej Akademii Wojskowej, modelarz, V-ice Mistrz Polski w klasie F4G

– Jan Przywara, Opiekun Żwirkowiska – miejsca pamięci pilotów-Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury. Wieloletni działacz i członek Zarządu Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w Cierlicku – Kościelcu

– Paweł Tadeusz Gajzler – historyk i regionalista, autor wielu opracowań i artykułów historycznych

– Robert Gretzyngier, historyk lotnictwa, prezes Fundacji Historycznej Lotnictwa Polskiego, wydawca i grafik

– pwd. Robert Stachyra, harcerz, historyk Fundacji Historycznej Lotnictwa Polskiego

Dużym wydarzeniem dla Harcerzy był trwający w tym samym czasie Biwak z Bohaterem. 8 patroli z Hufca Chełm, Biała Podlaska, Łuków i Puławy oraz organizatorzy z Hufca Ryki.

Pierwszy dzień to zakwaterowanie, niesamowite spotkanie z pilotem myśliwskim pokazowym – kpt. rez. pil. Witoldem Sokołem  (trochę było jak w szkole Top Gun ) oraz prezentacja konkursowych modeli samolotów ✈️. Ufff, działo się działo.

Podczas drugiego dnia Biwaku z Bohaterem dostaliśmy kolejną dawkę niezapomnianych przygód.

Dzień zaczęliśmy przemarszem w kolumnie oraz ćwiczeniami na placu apelowym przed Pomnikiem Bohaterskim Lotnikom Szkoły Orląt, następnie udaliśmy się na całodzienną grę terenową zakończoną konkursem musztry. Poznawaliśmy dawny Dęblin, „ratowaliśmy pilota”, uczyliśmy się wiązać węzły, udzielać pierwszej pomocy oraz ratować się w trudnym terenie górskim. Punktem kulminacyjnym było wieczorne spotkanie z Panem Janem Przywarą opiekunem Żwirkowiska i koncert pieśni lotniczych podczas, którego wystąpili Ewelina Pisarska i Mirosław Mazur oraz soliści zespołu Dywizjon z Ogólnokształcącego Liceum Lotniczego w Dęblinie pod kierunkiem Andrzeja „Cypisa” Królikowskiego. Zgodnie zapadła decyzja, że rozpoczynamy pracę z piosenką lotniczą. Dowiedzieliśmy się również jak od kuchni przebiegało wyłonienie Bohatera naszej Chorągwi i jak będziemy pracować z nim w najbliższych latach.

Uroczystość wręczenia sztandaru Chorągwi Lubelskiej ZHP im. Lotników Polskich rozpoczęła się 29.05.2022 r. mszą świętą koncelebrowaną w kościele pod wezwaniem Piusa V Papieża w Dęblinie. Wybór miejsca był nieprzypadkowy, to Dęblin jest kolebką polskiego lotnictwa wojskowego i to w kościele Piusa V znajduje się stworzona z inicjatywy pilotów XIII promocji, Kaplica Lotników. Mszę świętą w intencji harcerzy wraz z proboszczem dęblińskiej parafii ks. mgr Franciszkiem Klebaniukiem prowadził kapelan Chorągwi Lubelskiej ks. phm. Robert Śliż. Po zakończeniu mszy Orkiestra Wojskowa z Dęblina, dowodzona przez kapelmistrza st. chor. Krzysztofa Portkę, poczty sztandarowe, reprezentacje hufców, zaproszeni goście w ugrupowaniu marszowym przedefilowali ulicami miasta pod pomnik Bohaterskim Lotnikom Dęblińskiej Szkoły Orląt. Tuż za orkiestrą pochód Harcerzy otwierał hm. Mirosław Woźniak prowadzący poczet sztandarowy Chorągwi Lubelskiej ZHP, w składzie:

1. phm Adrian Pysiewicz,
2. Julia Puchala,
3. dh Alicja Białek.

Poczty sztandarowe hufców i Harcerze zajęli miejsca na placu przed pomnikiem Bohaterskim Lotnikom Dęblińskiej Szkoły Orląt.

Ceremonia rozpoczęła się odśpiewaniem Hymnu Narodowego i podniesieniem Flagi Państwowej na maszt.

W skład pocztu flagowego weszli:

1. Dowódca pocztu flagowego: pwd. Tomasz Tarka
2. Flagowy pocztu dh.:Anna Gugała
3. Asysta pocztu flagowego: dh. Aleksandra Kulawczuk

W trakcie ceremonii pożegnany został stary sztandar Chorągwi, który obecnie prezentowany jest w Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie na wystawie czasowej „Na harcerskich skrzydłach”

Rodzicami Chrzestnymi nowego sztandaru zostali

Dh. Harcmistrzynię Małgorzata Sinica – Naczelniczka Związku Harcerstwa Polskiego w latach 2007-2017 oraz Pan Paweł Pawłowski – Dyrektor Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie.

Honorowe gwoździe wbili Rodzice Chrzestni i Fundatorzy Sztandaru

Rodzice chrzestni sztandaru poprosili kapelana o poświęcenie sztandaru, którego po krótkiej modlitwie dokonał ks. phm. Robert Śliż.

Naczelniczka Związku Harcerstwa Polskiego hm. Martyna Kowacka odczytała akt nadania sztandaru Chorągwi Lubelskiej ZHP, a następnie z rąk Rodziców Chrzestnych przyjęła Sztandar i przekazała go Komendantowi Chorągwi Lubelskiej.

Moment przekazania Sztandaru odbywa się według ustalonej procedury.

Rodzice chrzestni podnoszą sztandar ze stołu i przekazują go Naczelniczce ZHP. Naczelniczka wygłasza formułę: „Wręczam Chorągwi Lubelskiej Związku Harcerstwa Polskiego sztandar ufundowany przez kadrę instruktorską chorągwi i ruch przyjaciół harcerstwa. Następnie pochyla sztandar tak, aby jego dolny płat znajdował się na wysokości około metra nad ziemią. Komendant Chorągwi klęka na prawe kolano, prawą ręką ujmuje płat sztandaru, podnosi go do ust i całuje. Następnie wstaje, przejmuje sztandar od Naczelniczce ZHP odpowiadając: „Ku chwale Związku Harcerstwa Polskiego”, wykonuje zwrot i dokonuje prezentacji sztandaru, pochylając go w prawo, po czym w lewo. Poczet sztandarowy klęka na prawe kolano, Komendant Chorągwi pochyla sztandar, sztandarowy prawą ręką ujmuje płat sztandaru, unosi go do ust i całuje. Na sygnał podany przez dowódcę pocztu, poczet wstaje, sztandarowy przejmuje sztandar od Komendanta Chorągwi i trzyma go w położeniu „Prezentuj”.

Poczet oddaje honory następnie defiluje przed Pocztami hufców, które oddają honory nowemu Sztandarowi.

W skład pocztu sztandarowego weszli:

1. Dowódca pocztu sztandarowego pwd. .Piotr Mak
2. Asysta pocztu dh.: Katarzyna Mak
3. Asysta pocztu: dh .Wiktor Widz

Pośród zaproszonych gości znaleźli się przedstawiciele władz państwowych, samorządowych oraz Komendanci Chorągwi Związku Harcerstwa Polskiego z całego kraju.

W imieniu Marszałek Sejmu Pani Elżbiety Witek wystąpił Poseł na Sejm RP Pan Sylwester Tułajew.

Słowa do Harcerzy skierował Poseł na Sejm RP, Druh pwd. Sławomir Skwarek

W imieniu Ministra Edukacji i Nauki Pana profesora Przemysława Czarnka wystąpił Doradca Ministra Edukacji i Nauki Pan Janusz Wawerski.

Bolesław Gzik w-ce Wojewoda Lubelski wygłosił przemówienie.

Prezydenta m. Lublin. dr. Krzysztofa Żuka reprezentował Pan Zdzisław Niedbała

Wszyscy goście zostali zaproszeni na płytę przed pomnikiem, gdzie wspólnie rozwinięta została Biało-Czerwona Szachownica o pow. 400 m^2, na której goście wspólnie z Harcerzami zawiązali krąg przyjaźni.

Na zakończenie uroczystości w Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie otworzyliśmy nową wystawę czasową pt. „Na harcerskich skrzydłach” – prezentującą harcerskie odznaki i pamiątki z kolekcji Mirosława Borowskiego, Roberta Stachyry, Mirosława Czaplickiego, Dęblińskiego Szczepu ZHP „Feniks” i Muzeum Harcerstwa Polskiego.

Wystawa obrazuje dorobek harcerskiego lotnictwa, wielość harcerskich specjalności lotniczych i popularność tej dziedziny w całej Polsce.

W wernisażu uczestniczyli przedstawiciele Chorągwi ZHP z całej Polski na czele z hm Martyną Kowacką (Naczelnik ZHP) i hm Tomaszem Sychem- Komendantem Chorągwi Lubelskiej oraz zaproszeni goście, m.in. Posłowie na Sejm RP: Sylwester Tułajew i Sławomir Skwarek, Wicewojewoda Lubelski Bolesław Gzik, Doradca społeczny Ministra Edukacji i Nauki- Janusz Wawerski, Wicestarosta Powiatu Ryckiego Monika Kośmińska, Dyrektor Agencji Mienia Wojskowego Małgorzata Skrzypek, Radni miejscy z Dęblina, przedstawiciele stowarzyszeń i Wojska Polskiego

Pomysł z popularyzowaniem bohaterskich polskich pilotów z czasów Bitwy o Anglię za pomocą Biało Czerwonej Szachownicy zrodził się w 2013 roku w głowie Dagmary Chmielewskiej prowadzącej Hurricane of Hearts. Podczas meczu Polska-Anglia na stadionie Wembley polscy kibice rozłożyli Szachownicę400 m² w swoim sektorze inaugurując jej peregrynację po świecie. Od tego czasu Szachownica bierze udział tylko w najważniejszych rangą wydarzeniach.

Sztandar chorągwi jest jej znakiem identyfikacyjnym, symbolem tradycji harcerstwa, miłości do Ojczyzny i idei zawartych w Statucie ZHP. Harcerze otaczają sztandary szacunkiem, oddają im należne honory. Prawo posiadania sztandaru jest przyznawane jednostce organizacyjnej ZHP w drodze szczególnego wyróżnienia oraz w uznaniu jej dorobku i tradycji. Decyzją nr 153/2020 z dnia 10 grudnia 2020 Naczelnik ZHP zatwierdził wzór nowego sztandaru Chorągwi Lubelskiej ZHP.

Nowy sztandar Chorągwi Lubelskiej ZHP ma wymiary 125 cm na 125 cm. Obszyty złotymi frędzlami o długości 5 – 6 cm. Drzewce sztandaru zakończone jest lilijką.

Na prawej stronie na czerwonym tle wyhaftowane jest srebrną nicią godło państwowe wysokości 45 cm.

Na lewej stronie na czerwonym tle wyhaftowany jest srebrną nicią krzyż harcerski o wysokości 35 cm. Koliście rozmieszczony napis haftowany złotą nicią Związek Harcerstwa Polskiego – wysokość liter 6 cm i nazwa jednostki Chorągiew Lubelska imienia Lotników Polskich – wysokość liter 3 cm. Na stronie lewej pod krzyżem harcerskim i pod napisami, umieszczony jest także delikatny wzór.

Związek Harcerstwa Polskiego jest ogólnopolskim, patriotycznym, otwartym i apolitycznym stowarzyszeniem należącym do ruchu skautowego. Obecnie Związek harcerstwa Polskiego jest największą w Polsce, liczącą prawie 100 000 członków, organizacją wychowawczą dzieci i młodzieży. To jednak nie tylko organizacja, lecz przede wszystkim ruch społeczny kształtujący postawy i charaktery.  Od ponad stu lat naszym głównym celem jest wspieranie w dorastaniu harcerek i harcerzy – tworzenie warunków do ich wszechstronnego rozwoju. Kształtujemy charaktery, krzewiąc harcerskie wartości takie jak; patriotyzm, braterstwo, przyjaźń, służba, wiara, praca, sprawiedliwość, wolność i pokój.

Chorągiew Lubelska jest jednostką terenową ZHP obejmującą swym zasięgiem całe województwo Lubelskie, tworzy ją 9 hufców, w których działa prawie 3 000 zuchów, harcerzy i instruktorów.

Lubelskie Chorągwie Harcerek i Harcerzy ZHP rozpoczęły swoją działalność 23 maja 1921 roku, zastępując Inspektoraty Okręgu XII A i XII B. W ubiegłym roku 23 maja lubelscy harcerze uroczystym apelem na Placu Litewskim w Lublinie zainaugurowali rok obchodów 100-lecia Chorągwi Lubelskiej ZHP. Ta rocznica stała się też okazją do przyjęcia bohatera Chorągwi – Lotników Polskich i ufundowania przez kadrę instruktorską nowego sztandaru. Zakończenie roku obchodów 100-lecia Chorągwi Lubelskiej ZHP oraz uroczystość wręczenia nowego sztandaru odbyła się w Dęblinie inaugurując zarazem pracę z nowym bohaterem Chorągwi wśród wszystkich środowisk harcerskich Lubelszczyzny.

Fot. Malwina Markiewicz, Natalia Jezierska