Kultura dla Ukrainy

Z początkiem konfliktu zbrojnego ruszyły społeczne inicjatywy pomocowe dla obywateli Ukrainy. Polskie i zagraniczne organizacje społeczne, firmy i osoby prywatne  z widocznym zaangażowaniem na granicy polsko-ukraińskiej podjęły ogromny wysiłek by udzielić wsparcia logistycznego (transport, zakwaterowanie, wyżywienie, odzież, artykuły pierwszej pomocy), medycznego, a także duchowego. Z dumą obserwowaliśmy heroiczne i bezinteresowne postawy zwykłych ludzi, którzy z momentem wojny rosyjsko-ukraińskiej, zdobyli się na ludzki gest – pomocy sąsiedniemu narodowi.

W kolejnym etapie akcji pomocowych zauważalne były inicjatywy samorządów lokalnych, instytucji oświaty i kultury, jak i rozwiązania systemowe – ułatwienia związane z przekroczeniem granicy, rejestracja w systemie ewidencji ludności, świadczenia socjalne.

Od 24 lutego, czyli dnia początku agresji Rosji, granicę polsko-ukraińską przekroczyło ponad 2,48 miliona uchodźców z Ukrainy – głównie kobiety i dzieci. Eskalacja działań wojennych kieruje naszą uwagę na fakt, iż liczba ta z pewnością ulegnie zwiększeniu, a nasza pomoc winna być zaplanowana jako długofalowa – rozłożona nawet na kilka lat.

W działania pomocowe włączyły się instytucje centralne, jak Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, Polski Komitet – Międzynarodowa Rada Muzeów ICOM, Narodowy Instytut Dziedzictwa. Instytucje kultury na szczeblu państwowym i samorządowym podjęły akcje o różnym charakterze na rzecz wsparcia przebywających na terenie Polski obywateli Ukrainy, którzy pragną w Polsce znaleźć bezpieczne miejsce na czas zakończenia wojny i odbudowy swojego kraju.

Spotkanie pn. „Kultura dla Ukrainy” zorganizowane 31 marca 2022 r w Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie było okazją do prezentacji działań podjętych przez instytucje kultury funkcjonujące na terenie Diecezji Siedleckiej.

Organizatorami wydarzenia objętego patronatem honorowym JE Ks. bp. dr. Kazimierza Gurdy, Biskupa Siedleckiego, byli: Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Diecezji Siedleckiej im. św. Jana Pawła II, oraz Lubelski Oddział Stowarzyszenia Muzealników Polskich.

Spotkanie rozpoczęliśmy od modlitwy oraz słowa ks. dr. Piotra Radzikowskiego, Duszpasterza Środowisk Twórczych Diecezji Siedleckiej, Przewodniczącego ds. Muzyki Kościelnej Diecezji Siedleckiej.

Następnie przedstawiciele instytucji kultury zaprezentowali swoje inicjatywy i plany na rzecz obywateli Ukrainy.

Dyrektor Muzeum Sił Powietrznych pan Paweł Pawłowski poinformował, iż nasza muzealna 32. Drużyna Harcerska wraz z całym Hufcem ZHP Ryki pod komendą Jacka Zagożdżona (Kierownika działu edukacji MSP) od początku konfliktu prowadzi zbiórki w Dęblinie i okolicach.  Pracownicy Muzeum pomagają dzieciom i matkom z Ukrainy, które w Dęblinie już znalazły bezpieczną przystań u ludzi dobrej woli (w formie zbiórek odzieży i innych artykułów pierwszej potrzeby), wspieramy także akcje prowadzone przez organizacje i inne instytucje dla osób przejeżdżających przez nasz Powiat do innych miejsc docelowych. 12 marca zainaugurowaliśmy spotkanie integracyjno-edukacyjne „Przy wspólnym stole” dla polskich i ukraińskich rodzin, którego celem było wzajemne poznanie się.

Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie zaoferowało możliwość nieodpłatnego korzystania z przestrzeni parkowej, w ciągu tygodnia otwarte jest pomieszczenie sali edukacyjnej, gdzie znajduje się gorąca herbata, bloki rysunkowe i kredki. Dzieci mają możliwość podzielenia się swoimi wrażeniami  z pobytu w muzeum,  przelewając je na papier, planowana jest wystawa prac. Na terenie Muzeum znajduje się cerkiew greckokatolicka z Tarnoszyna, która pełni funkcje kościoła parafialnego. Cerkiew udostępniona jest wiernym codziennie.

Muzeum Zamoyskich w Kozłowce, oprócz udziału w zbiórkach, udostępniło film o muzeum z ukraińskimi napisami.

Nadwiślańskie Muzeum w Kazimierzu Dolnym zgłosiło swój akces do muzeów ukraińskich w gotowości do ewakuacji ich zbiorów oraz zakwaterowaniu na terenie Kazimierza Dolnego oraz Janowca. O działaniach podjętych przez muzeum w formie zbiórek i wydarzeń kulturalnych mówił Dyrektor – Pan Piotr Kondraciuk.

Pani Monika Żmuda – Dyrektor Miejskiego Domu Kultury w Dęblinie, poinformowała, że 19 marca odbyły się w domu kultury pierwsze zajęcia dla dzieci z Ukrainy. Zajęcia cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem. Pojawiły się dzieci w różnym wieku, ale wszystkich łączyło jedno- chęć spędzenia miło czasu wśród przyjaznych osób. Psycholodzy i pedagodzy przeprowadzili zajęcia z arteterapii a instruktorzy z naszej placówki starali się zapoznać ich w zajęciami plastycznymi i teatralnymi. W tym samym czasie, kiedy trwały zajęcia dla dzieci, dorośli mogli zapisać się i uczestniczyć z zajęciach z nauki języka polskiego.

W tym przypadku również zostaliśmy mile zaskoczeni, ponieważ liczba chętnych również była duża. W sobotnich zajęciach dużą rolę odegrali również uczniowie z Zespołu Szkół Zawodowych Nr 1 w Dęblinie. Z uwagi na fakt, że sami pochodzą z Ukrainy pomagali w kontaktach interpersonalnych z dziećmi i instruktorami oraz wspaniale opiekowali się młodszymi rodakami. Dębliński dom kultury jest miejscem otwartym i przyjaznym dla każdego. Niezmiernie cieszy fakt, że każdy, kto wstąpi w jego progi czuje się dobrze oraz z wielką chęcią i radością wraca.

MDK w Dęblinie był również inicjatorem i organizatorem punktu zbiórki materiałów pomocowych.  Osoby uciekające przed wojną mogły w tych dniach otrzymać wsparcie w postaci żywności, ubrań, środków czystości oraz artykułów dla małych dzieci. Duża część darów ze zbiórki pojechała do magazynu centralnego w Niemcach pod Lublinem oraz bezpośrednio na Ukrainę, min. do Charkowa. Od dnia 3 marca główny punkt został przeniesiony do świetlicy na ul. 1 Maja, ale w MDK Dęblin nadal do dnia dzisiejszego służy pomocą- przyjmuje dary od mieszkańców (żywność długoterminowa i środki czystości) oraz przekazuje je dalej tym najbardziej potrzebującym, jak się do nas zgłoszą.

W pomoc dla Ukrainy zaangażowali się także studenci z Lotniczej Akademii Wojskowej – zbiórki artykułów pierwszej potrzeby oraz funduszy, pomoc w transporcie oraz koncerty charytatywne. Inicjatywy samorządu studenckiego oraz studenckich kół naukowych zaprezentowała Pani Agnieszka Bazyluk, kierownik Klubu Uczelnianego LAW w Dęblinie.

Również Miejska Biblioteka Publiczna z Dęblina włączyła się w działania pomocowe, m.in. poprzez organizacje spotkań z poezją ukraińską, oraz sprowadzenie do księgozbioru książek w języku ukraińskim.

Burmistrz Dęblina, Pani Beata Siedlecka poinformowała, iż Urząd Miasta Dęblin także włączył się do pomocy gościom z Ukrainy – udzielone zostało zakwaterowania na terenie miasta, pracownicy urzędu są zaangażowani w  sprawną rejestrację w systemie PESEL, placówki oświaty organizują działania o różnym charakterze, szczególnie, że w kilku szkołach od kilku lat mamy uczniów z Ukrainy – teraz stanowią oni nieocenioną pomoc w asymilacji przybyłych do nas dzieci i ich rodziców.

Instytucje kultury funkcjonujące w Siedlcach również organizują zbiorki, pomoc w transporcie i zakwaterowaniu obywateli Ukrainy. O działaniach pomocowych szczegółowo poinformował Pan Artur Mydlak – Dyrektor Centrum Kultury i Sztuki w Siedlcach.

Ksiądz Paweł Zazuniak, Zastępca Dyrektora Caritas Diecezji Siedleckiej, koordynator Akcji „Pomoc dla Ukrainy” w Diecezji Siedleckiej, zaprezentował możliwości prowadzenia działań  pomocowych we współpracy z instytucjami kultury. Ta największa i najbardziej doświadczona organizacja humanitarna jest obecna na przejściach granicznych, wysyła do Ukrainy samochody m.in. z żywnością, śpiworami, środkami higienicznymi. W parafiach i zakonach przygotowano wiele miejsc dla uchodźców, organizowane są zbiórki darów i pieniędzy. Niemniej działania te nie są traktowane jako konkurowanie z innymi podmiotami, a wręcz przeciwnie- to oddolnie zorganizowana współpraca i uzupełnianie się w momentach ważnych, gdy jedne organizacje tracą chwilowo siły, drugie je zastępują, by pomoc trwała bez zakłóceń. Wsparcie duchowe – w postaci rozmowy lub modlitwy także jest ważne dla uciekających przez wojną.

Wszyscy prelegenci zgodnie podkreślali, iż pomoc ta nie może być traktowana jako chwilowa, nieprzemyślana i szybka, to „maraton”, w którym niezbędne jest rozłożenie sił w czasie, tak abyśmy nie utracili zdolności do dalszej pomocy i mieli zapewnione wsparcie ze strony samorządów i instytucji rządowych. Nie możemy także licytować się kto więcej pomaga, gdyż nie taka jest idea działań humanitarnych – razem możemy więcej i dłużej udzielać przemyślanej pomocy. Spotkanie miało także być zaczątkiem stworzenia sieci dobrych praktyk oraz wymiany doświadczeń w zakresie pomocy.

Naszymi gośćmi byli także obywatele Ukrainy, którzy w Dęblinie odnaleźli swoją bezpieczną przystań. Nauczycielka angielskiego z Ukrainy Pani Natalia Czajkowska podziękowała mieszkańcom za otwarte serca, zrozumienie i okazaną pomoc. Bezinteresowną pomoc okazała również mieszkająca w Dęblinie emerytowana nauczycielka i tłumaczka z Ukrainy, Pani Olga Frankowska.

W ramach podsumowania uczestnicy spotkania uzgodnili, że wszelkie pomocowe formy licznie organizowane przez instytucje kultury jak muzea, biblioteki i domy kultury  na terenie diecezji siedleckiej będą nagłaśniane poprzez media społecznościowe poszczególnych podmiotów celem uzyskania większych zasięgów i sieciowania podejmowanych inicjatyw.

Spotkanie zakończyła wspólna modlitwa o pokój na Ukrainie.