album fotografii pilota dywizjonu 307 i 305- Jana Mikszo - w muzealnej kolekcji

Do zbiorów Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie trafił album fotograficzny, którego właścicielem był instruktor pilotażu w C.W.O.L. w Dęblinie w latach 1936-1939 oraz pilot dywizjonu 307 i 305 – Jan Mikszo. Przekazania dokonał jego syn – pan Krzysztof Mikszo, za co serdecznie dziękujemy.

Album ten został podarowany Janowi Mikszo przez adeptów lotnictwa, przedostatniej, dwunastej promocji w „Szkole Orląt”. Zawiera 35 szt. fotografii oraz 7 szt. karykatur, przedstawiających lotników z okresu szkolenia w Dęblinie. Współautorem i twórcą karykatur jest Antoni Waltoś, podpisujący się swoim drugim imieniem – Szczepan. Jest on również twórcą godła 307 Dywizjonu „Lwowskich Puchaczy”. Znajdują się tu też fotografie z przedwojennych uroczystości odbywających się na lotnisku w Dęblinie oraz z zawodów Challenge, podpisane przez samego Jana Mikszo.

Jan Mikszo urodził się 1909 r. w Wilnie. Ukończył Gimnazjum typu humanistycznego im. Króla Zygmunta Augusta, uczęszczał również na dwa kursy Średniej Szkoły Technicznej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. W 1930 r. został powołany do służby wojskowej w 5 Pułku Lotniczym w Lidzie, następnie został przydzielony do pułkowej szkoły obsługi samolotów. W 1932 r. rozpoczął służbę w 54 Eskadrze Liniowej, a dwa lata później w 53 Eskadrze Towarzyszącej, gdzie został mianowany podoficerem zawodowym. Po ukończeniu Wyższego Kursu Pilotażu w Grudziądzu został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 1 w Dęblinie, gdzie objął funkcję instruktora pilotażu. We wrześniu 1939 r. nie uczestniczył w bezpośrednich walkach, był pilotem łącznikowym. 18 września przekroczył granicę polsko-rumuńską w Kutach i był internowany w mieście Tulcea, stamtąd zbiegł i przedostał się do Francji. W 1940 r. z Francji odleciał do Afryki Północnej, z której statkiem transportowym dopłynął do Wielkiej Brytanii. W Wielkiej Brytanii został przydzielony do 307 Dywizjonu Myśliwskiego Nocnego Lwowskich Puchaczy, a następnie do 305 Dywizjonu Bombowego Ziemi Wielkopolskiej. W lipcu 1941 r. pilotowany przez Jana Mikszo Wellington został zestrzelony, a on sam trafił do obozu jenieckiego. Do końca wojny przebywał w ośmiu obozach jenieckich. W  lutym 1945 r. brał udział w marszu śmierci, wówczas ewakuowano jeńców ze Stalagu Luft IV do odległego o 950 km obozu w Fallingbostel w Dolnej Saksonii. Dnia 16 kwietnia 1945 r. żołnierze brytyjscy wkroczyli do obozu Stalag Luft XI B w Fallingbostel. Więzieni w nim żołnierze, wraz z nimi Jan Mikszo, mogli opuścić Niemcy. W maju 1946 roku, po rocznym pobycie w Wielkiej Brytanii, Jan Mikszo powrócił do Polski. Przez blisko dwa lata zatrudniony był w lotnictwie cywilnym jako pilot PLL LOT. W czerwcu 1948 roku, w związku z zaostrzeniem kursu politycznego we wszystkich instytucjach państwowych, kiedy dokonywano czystki ludzi mających za sobą służbę wojskową w II RP, walkę w AK lub w formacjach polskich na Zachodzie Jan Mikszo został z PLL LOT zwolniony. W 1948 r. osiedlił się w Człuchowie, zmarł w 1996 roku. Za zasługi został odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari oraz trzykrotnie Krzyżem Walecznych.

zdjęcia: Dariusz Kępa

biogram: Krzysztofa Monikowska z Muzeum Regionalnego w Człuchowie