Album fotograficzny z lat 1921-1925 w zbiorach Muzeum

Kolekcja Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie wzbogaciła się o unikatowy zbiór ikonograficzny dotyczący działalności polskiego lotnictwa z lat 1921-1925, prezentujący ponad 200 fotografii sytuacyjnych z jednostek lotniczych oraz widoki polskich miast odradzającej się II Rzeczypospolitej.

„Album fotograficzny polskiego oficera lotnictwa wojskowego” składa się z 223 dużych i dobrze zachowanych fotografii, pod którymi znajdują się daty i opisy miejsca wykonania zdjęć. W skład kolekcji wchodzą między innymi fotografie sytuacyjne z Wyższej Szkoły Pilotów w Grudziądzu z 1923 roku, z 2 Pułku Lotniczego w Krakowie, 4 Pułku Lotniczego w Toruniu oraz liczne fotografie samolotów, w tym także po wypadkach i katastrofach lotniczych (np. zdjęcie wraku Fokkera D.VII po śmiertelnym wypadku por. pil. Karola Biedy z 6.03.1923 roku, zdjęcia wraku Ansaldo A.300-2 po tragedii st. sierż. pil. Wacława Wańczura i por. obs. Stefana Pudłowskiego z 21.06.1924 roku), a także fotografie z uroczystości pogrzebowych pilotów (np. kpt. obs. Stefana Esztela i por. pil. Henryka Strzałkowskiego, którzy zginęli 20 lipca 1923 roku w okolicach Lublina w czasie lotu dwupłatowcem Ansaldo A.300-2, pogrzeb lotników odbył się w Lublinie). Szczególną uwagę zwracają fotografie lotnisk we Lwowie, w Poznaniu, Rumi, Pucku, Bydgoszczy, Krakowie oraz nieznane dotąd szczegóły infrastruktury lotniska 4 Pułku Lotniczego w Toruniu. W albumie zostały zaprezentowane maszyny takich typów jak: Ansaldo A.300, Ansaldo A.1 Balilla, Albatros B.II, Breguet XIV, Bristol F.2B Fighter, De Havilland DH-9, Fokker D.VII i Potez XV.

Niezwykle interesująca jest fotografia działa przeciwlotniczego z Porubanku (lotnisko w Wilnie) z 1925 roku, która zostanie zaprezentowana na nowej wystawie głównej w Muzeum Obrony Przeciwlotniczej w Koszalinie. Jest to armata rosyjska polowa wz. 1902 kalibru 76,2 mm (nazywana w Polsce „prawosławną” lub też „putiłówką”), która została przystosowana do strzelań przeciwlotniczych poprzez ustawienie na specjalnym pomoście, egzemplarz posiada koła. Niedługo po wykonaniu tego zdjęcia, większość dysponowanych przez Wojsko Polskie armat wz. 1902 została przekalibrowana z 76,2 mm na 75 mm i po tej modyfikacji otrzymały one nazwę „75 mm armata polowa wz. 1902/26”.

Album to nie tylko historia konkretnych pilotów i samolotów, ale również sentymentalna podróż po odradzającym się kraju. Przedwojenne fotografie lotnicze polskich miast, np. Zakopanego, Warszawy, Torunia, Gdyni, Gniezna, Krakowa są dowodem odczuwania głębokiej dumy narodowej przez pokolenie, które odzyskało niepodległość. Ponadto w albumie znajdują się fotografie niezapomnianych grodów II Rzeczpospolitej: Wilna i Lwowa oraz fotografie zabytków Kresów Wschodnich, np. Bazyliki archikatedralnej św. Stanisława i św. Władysława w Wilnie, czy też Archikatedralnego soboru św. Jura we Lwowie.

Album stanowi wyjątkową kolekcję dotyczącą historii przedwojennego lotnictwa i obecnie znajduje się w opracowaniu w Dziale Dokumentacji i Inwentaryzacji Zbiorów Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie.

opracowanie: Małgorzata Daniłko